Gero arte!

Pakseko inguru lasai eta ederrak utzi ta Laos-eko hiriburu dan Vientiane-eako prest gea. 10 ordu iraungo don gaueko autobuse hartu ta a ze sorpresa! Kriston ohiak, manta ta almuhada ta guzti. Etzan inundik inungo lujoa, baino beste batzuk baino hobea bai. Aldameneko bikote ingles batekin hizketalditxoa euki ta gero, laixter hartu gendun lo, moton eindako bueltai esker. 

Begik iriki ta bertan genden, bost minutu pasa izan balie bezela. Vientiane hirie nahiko lasaie da ta eztauke ezer haundik ikusteko, ezta itteko re. Bertakoen bizimodua gertutik ikusi ta pixkat integratzen saiatzeko aukera polita. 

Tenplo ta budak ikusten agobiau be, lenengo aldiz norbeak bere buruntzako eun bat hartzea erabaki gendun. 3 hilabete baino gehioz luzatzen ai den bidaia hontan, eunero batea eotek noizbehinka arnas pixkat hartzea eskatzen du, pertsona indibidualak geala gogoratzeko bada ere. Horreatik, ta gure harremanen osasunentzat ona izango zalakon eun batez bereiztea pentsau gendun. Bakoitzak beretzat denboa lasai hartzea sudur puntan jartzen zaitzaigune itteko. Hala ba, goizen goiz siamesak bereizteko operazio konplexua ein ta hantxe jun ginen bakoitza kalen alde banatatik. A la abentura! 

Ta ze in gendun? 

Nik, Goierri aldeko nexkatilak, kalen eskubialdetik hasi non ibilbidea. Platanozko batido bat hartu ta goize pixkat esploratzaile modun pasa non. Kaleetatik galdu nitzen, nundik nebillen arrasto haundik gabe. Tarten merkatu bat ikusi ta denda batzuta sartu nitzen. "Ikusi beharreko" tenplo hoietako batzuk re pasa nittun. Earki izerdittu ondoren, txoko merke ta bentiladoredun bat aurkittu ta hantxe bazkaldu non nere arroz platera. Siesta garaie aiau zan ta bero horrekin, ze hobea arbola bateko itzalpen lasai eotea baino? Okurrittu ta ein, toalla ta nere abalorio guztik hartu, ta parke berde berde batea jun nitzen. Hantxe musika entzun ta pultxerak itten pasa non ordu bete inguru. Bapaten, bi neska gazte laosiana ta mutil bat gerturau zien pultxeranganako kriston interesakin. Mutilek inglesa zekinez, pixkat hitzeitten eon ginen ta azkenen neskatako bati pultxera oparittu nion. Argazki pilla bat atera zittuzten nekin ta byebye. Segidan, handik paseon zebillen beste laostar bat, baita re pultxerai beida ta hizketako gogokin. Halaxe, inglesa praktikau ta denboratxo batez entretenittu ginen. Elkarrizketa erdin argazki bat eakutsi ta maderoa zala esan ziten. Madre de dios... byebye. Ta hau jun bezain pronto, indiako bat, ai ama ke estres, zenbat jende! Hura re hizketako kriston gogokin, euskeraz hitz batzuk erakutsi, nik indiakok ikasi... xelebrea situazioa. Txiringito guztie jaso ta Manu Chao entzunez, kriston roio onakin, ibaiertzetik paseotxo bat ematea jun nitzen ilunabarrakin batea. Eguzki erraldoi naranja naranja. Aurikularrak kendu, ta musika zuzenen entzun bezain pronto, taberna hortako norabidea hartu non, hankak lokatzez bete, ta balada laosianok gitarraz lagunduta entzun nittun garagardo beltz bat eranez. Afaltzeko ordue aiatzekin batea, hostal aldeako intentziokin mahaitik altxa, ta Chikagoko bat hizketan hasi zitzaiten. Horrekin re hitzein in behar ba!jaja. Kriston eun soziablea desdeluego. Gero gaueko merkatutik bueltatxoa ta afaltzeko postutxo bat aukerau non, juxtuki, Jonek aukerauko zona nere ustetan... to be continued... 

Maddi-ri elkarrizketa jajaja

Ni berriz, kostaldeko mutikua, kalian ezkerraldea ttipi-ttapa abiatu ta mapaipe kaletxotan galdu nitzan. Nexka gazte politt batei platanozko batido ear bat eosi ostian, atso zar batei 5 pastelito eosi nixkiyon merke-merke, ta horrekin laosiano baten moun goxo gosaldu. Kaliak earki pateau ta goizeko merkatura iritsi nitzan, nahiko hutsa iruitu zitzaitena portzierto, ta han batekin ta bestiakin berriketan jardun. Supermerkatu erraldoi bat in berri diyoe azoka zarran albuan ta etxekoandre danak petralduta dazkae! Hala ba supermerkatu buelta re itia erabaki nun konparatzeko ta nere harridurarako edifiziyo itsusi hua jendez beteta zeon... ai ai ai. Handik, tenplo txiki pare batea sartu nitzan ta itezun beruakin, frexkura bila aireakondizionau potentiena zun txiringuan sartu nitzan jatea. Geo ziberretik buelta in, bloga pixkat egunerau ta hostaleko txino batekin berriketan bukau nun. Nere eun des-siamesaua zan hartaz bakarrik gozatu nahi nunez, enitzan asko luzatu orientalakin. Kontuau nitzan espezie hontako pertsonan bat ezautu ber detela nere bidaian, ta inber dixkioten galdera danak in, ulertze Gehio paxiau, izozki bat, liburu denda baten kuxkuxeau ta ilunabar gorri batek harrapau zin malekoian. Gabeko merkadilluan 4 buelta in ostian, goierrialdeko neskatillakin topau nitzan afaldu nahi nun postutxuan. 

Hiri hontatik destakauko gendukena, Mekong ibai ertzeko ilunabarreko giroa izango litzeke, ta baita ilunabarra bea re. Egie esan, inoiz ezteu ikusi Cambodia ta Laos-ekoa bezelako ilunabarrik, eguzkie erraldoia ikusten da ta izugarri naranja. Igual giro okzidentala pixkat faltan botatzen deulako gustau zaigu hainbeste. Jendea paseatzen, footing itten, futbolen jokatzen.... 

Oso tipikok dien gauzak re badare, adibidez, kale erdin montatzen dittuen aerobik klasek. Uain dala hamar urteko musika makineroa tope jarri, irakasle bat dana ematen ta mikrofonillotik builaka ta egurre! Bate lotsaipe danak saltoka ta eskuk moittuz, egie esan orokorren eztie oso onak ta grazi haundie itten due... Klasek edozeinentzat librek dienez, nire hantxe jarri ta pixkat tontona itteko aprobetxau non Jonek atzekaldetik momentue inmortalizatzen zon bitarten.

Asko gustau zitzaigun baita re gaueko merkatuko giroa ta izozki hura, mmmm. Ta ostalen Camerundar gizon kuadrilla batekin goiza berriketan eta eztabaidan pasatzea. 

Ikusi "beharreko" gauza hoietatik, tenplu batzuk ta Pha That Luang stupa famosoa bixitau genittun baino etzigun ezerrek inpresionau. Ez ginen inoa sartu ze pau in behar zan ta etzon merezi, edo kanpotik hori iruittu zitzaigun behintzet. 

Ba hauxe hiri hontako bi eunetako egonaldie, ezer berezik inbe baino gustora pasa deun denboa. Harremanakin experimentau ta zilborestea 24 orduz mozteko froga ere gustatu zaigu! Oroigarri bezela, dendatxo bateko jabek oparittu zigun postala daukeu. Valentzin bost urtez bizi izandako Laosiana bat zan, ta ingurukok ginela jakin zonen, emozionauta ta gustora, opari bat ein nahi izan zigun han momentu oso onak bizi izan zittula ta... Bakizue, hemen danantzat espainolak gea nahizta esplikatzen saiatzen gean. 

Proxima estacion... esperanza (eta Vang Vieng). 

Merkexurren> 

.Hostala, "Dakha"> gela doblea 70.000kip (7,7e) 

.Tuk Tuk bat> 20.000kip biona (2,2e) 

.Vientiane-Vanh Vieng autobuse> 50.000kip bakoitzak (5,5e)

Kafe hutsa, edo buelta doblia?

Pakse hiriya. Garai baten hiriburu indotxino izan zan honek, eztauke ezer berezik hirin bertan. Pixkat atea ta inguruk ezautu ezkeo ordea, gauza eder asko deskubritzen die "Bolaven"go lautada berexian. 

Duela mende batzuk bolkan erraldoi batek utzi zun krater batian kokatutako aran honek, tarte laburren garaiera majoa hartzen du, ta mendialdeko frexkuraz gain, hainbat altxor ezkutatzen dittu bere baitan. Lurzoru bolkanikoa izanik, ibaiek pasaran zauri sakonak marrazteko aukera izan due, kanoi eta batez ere urjauzi latzak sortuz bidian. Bere kafeagatik da ezaune, lur hauexetan landatu ta ekoizten den, eta eunero paren daukeun arren, gure bizitzan lenengo aldiz gertutik ikusi ahal izan deun landarea.

Aran zabal hau zeharkatzeko, modu errex, polit eta merkeena, motora igo ta bertako errepideek osatzen dittuzten bi zirkuitotatik bat ittea da. Horrela, buelta txikie itteko pare bat eun nahiko dien bezela, luzatu ta haundie in nahi izanez geo, 4 bat eun hartu beharko dittugu. Biden herrixka eta komunidade txiki pilo bat daude, ta bertako biztanle alaiak besoak zabal zabal ean etxetan ostatu emateko gogoz.

Hala ba, motoa merke merke alkilau, orritxo baten norabidek apuntatuz mapatxo bat marraztu, ta kilometrok itteko prest eta inguruak ikertzeko gogotsu, gure abenturatxoi hasiera eman giondun. Eutxourrei! 

Lehenengo eune:

Goizen goiz jeiki, motxilatxoa prestau gauza oinarrizkoenekin, ta sinpa einda aldeittea behartu gaittu gure hostaleko etxekoandreak (denbora piloa eon gea bea bilatzen ta bere familikoei ta dana galdetu dieu... inok etzigun nahi kobrau). Motoa hartu deu, aurreneko aldiz martxadune! Gosari merkea erosi merkatun (fruta, ogie ta arrozezko tortak), gasolina bota ta errepidei heldu diou. Abiatzeako 11ak. 

15etako nahi gendun herrixkan gare. Tarte hortan, "Pak Xon" urjauzie ikusi deu. Ezta oso inpresionantea baino ordu erditxo agradable bat pasa ta prexkatu bat hartzeko ideala. Bertako famili baten arrantza teknikak ere ikasi dittugu.

Errepidea oso ondo asfaltauta Laos izateko ta hasieran trafiko dexente badau re, gero nahiko lasai. Biden zehar, herrixka mordo bat ikusi dittugu.

"Tad Lo", herrixka honta aiau bezain pronto, inguru hauetan daun ostatu merkeenen hartu deu ohe doble bat. Labur labur imajinatzeko... etxe zahar bateko ganbaran koltxoi mordo bat lurren botata moskiterakin, erabat familiarra ta gau bateako oso ekonomikoa. Beran, restaurantetxoa re badauke. 

Merkexur TOTAL!!!

Bertako etxekoandre xelebreakin berriketa saioa ein, motxilak utzi, ta metro batzuk aurrea inda, beste ur jauzi batea aiau gea. Freskatu earra hartu deu txorro indartsu hoien azpin jarrita!! 

Herrixkak bestela, eztauke ezer haundik baino inguruko errekatxok, egur gainen indako etxetxok, kaleetako behi, oilar ta ahuntzek kriston roio baserritarra ematen die, bere xarma dauke. Dana nahiko kaotikoa da. 

Eun hontako momentuik espezialena, tenplu baten ingurutan kuxkuxeatzen ai ginela, topau dittugun monjetxo batzukin kontukontari pasatakoa izan da. Nola hala haiekin hitzein deu, izenak galdetu, hitz batzuk ikasi, monje budisten inguruko informazio pixkat atea, par batzuk ein... ta gure laun Uxo maitea zoriontzeko bideotxo bat grabazen laundu digue. Milesker Jom (tokaio!) eta konpainia!

Gauen gure ganbara zarreko balkoitxoan iluntasunei eta izarrei beida luzatu gea filosofatzen. Gustora ta azkar pasa da denbora. Lotara!

"Eskerrik asko!"

Bigarren eune:

Goizeko 7ek, despertadorea...PIPIPIPIII. Esnatzeko ordue da! baino izara arten pegauta gare, izane, gauen animali parranderon bat gure buru atzetatik batea ta beste korrika ibili da ta loa kendu digu. Aiaiaiai hobe ez pentsatzea.. Ordu bete beandugo, bai, jeikitzeko ordue berriz e! Gure etxeko andrek eindako pancake erraaaaldoia ta Bolaven bertako kafea gosalduta, goor antzeakoa, beize moto gainea. Gaur, gidariz aldauta. 

Bi aukera dauzkeu motokin itteko: bata, ibilbide luzea ittea (eun bat edo bi gehio), zeinak 7 orduko moto saioa eskatzen don (gutzako oso luzea) baino oihan zoragarri baten erditik pasatzen da. Bestea, ibilbide motza ittea (eunen bertan Paksea iritsi), motokin askoz denbora gutxigo baino oihaneko buelta galdu. Galdera da, hutsa eo doblia? Balantza baten jarri, ta nahiago izan deu motza ein, nahizta pena pixkat eman digun bestea galtzea... Kontuak kontu, asko gozau deu ibilbide hau re.

Kafea gehio ezautzeko tartea hartu, alek gertutik beidau, kolore ezberdinek ikusi, nola lehortzeittuen, ta edari honen inguruan bizitza eraikita daukien herritxoz herritxo jarraittu deu.

Ta bi parada inpreszindible: "Tad Yuang" eta "Tad Fane". Bi urjauzi harrigarri. Kilometro exkax batek banantzen dittun arren, bik oso desberdinek. Denboraldi lehorren garenez, ez damakie ur asko baino horri esker, altura osoa pertzibittu ahal izan deu ur masa haundi baten zipriztin mordo hori gabe, ta baita ur atzen kamuflatzen dien harri ta landare guzti hoiek re.

Gurea kostau zaigu inuzentena itten ai gean argazkin danak koinziditzea, baina par batzuk ein dittugu. Ordu betetxo bat beize errepiden ta Paksen gare zeoze jan ta Vientiane-eako gaueko buse hartzeko prest. Irteera earra! 

Merkexurren>

.Mama Paps homestay> 20.000kip ohe bat (2e)

.Moto manuala> 50.000kip (5e)

.Pakse-Vientiane sleeping bus> 60.000kip bakoitza (6e)