Tailandiako ikur nagusiya elefantia da. Ixkina guztitan daude: tenplutan harrizko elefantiak, marrazkiyak, erropatako estanpatutan, lepokotan txintxilik, tourrertako posterretan, trekkinetako ibilbidetan, tatuajetan ere ikusitugu, kale ixkinetan, errepide baztarretan... hemen egunerokotasunan parte dia.
Onura guzti hau dakarren ta itxuraz hainbeste miresteuen animali hau aurrez aurre eukitzeko gogua genekan bidaia hasi aurretik. Nahi izanez geo aukerak infinituak dia; nahikua da elefante show edo tour batekin kontaktuan jartzia urrengo egunen animali galant hauetako baten bizkarrian iyota eoteko...
Guri, hain animali zaliak izanda, ez gintun asko konbentzitzen parafernalia guzti horrek, ta denboa luuuze batian, gelditze zaigun etika apurrakin borroketan ibili ostian, ondoriyo batea iritsi ginan: ikustekotan, euren ingurunian aske dian animalik ikusi nahi genitula. Ixkina guztitan ikusteian animali hauetako bate gelditze al da ordia tailandiko oihanetan?
Interneten bila ta bila jardun ostian, badirudi kopuru murritz bat gelditzeala (2000 inguru, gatibutasunian bizi dianan laurdena) parke naturaletan zehar, baina oso zail eta garestiya da gerturatuko zaitun norbaitekin topo itia. B plana fitxau gendun, Elephant Nature Park.
Goizian goiz jaso ziguen, Chiang Maitik pare bat orduta gelditzean bailara batea eramateko. Bidian Zaa izeneko tipo bat lehendik pixkat irakurri gendunan inguruan informatzen hasi zitzaigun.
Elephant Nature Park mundu mailan elefantian alde lan iten dun antolakunde erreferente bat da. 30 urte baino gehio duaz tratu txarrak, explotaziyua, gatibutasuna etab. jasan dituzten elefantiakin lanian. Baita animaliyan inguruan daon mafia guzti horren aurkako programak sortu ta aurrea eramaten ere. Gehienbat elefantian egoeran zentratzen dian arren, beste animali askokin iteue lana: kaleko txakurrak, katuak, laneako ibiltzeituzten bufaluak... Euren erreserban oso egoera latzetan jasuak izan dian, lanetik erretiratu dituzten nahiz esplotaziyotik salbau dituen 42 elefante zaintze dituzte egunero. Bakoitzak bere izena daka, bere izaera, bere mahout (zaintzailia) eta tratamendu espezifikua. Eta bere iragan txungua.
Erakusketatxo bat dao ta bertan elefante bakoitzak, bere ezaugarri ta bizitza azaltzeitun fitxa bat daka.
Asko itsuak daude, errenak, bizkarreko arazuak, kateengatik oinak galduta, mentalki xixko inda...
Hirukote hontan ezkerretan daona, egunero behin ta berriz behartze zuten elefante arrekin ugaltzea.
Ikusi dezakezuen bezela bizkar guztiya txikituta daka.
Zarrenak 80 urte dazka, gaztienak 1. Bost kume daude, 2 bertan jaiotakuak. Bitxo bakoitzak batazbeste 500 bat kilo barazki jaten du egunian, eta bertakuak animali domestikuak izan zianez, eztakie jana euren kabuz bilatzen, beraz, egunero janari tonelada guzti hauek ekarri ta banan-banan emanber zaizkie jaten. Hontako, inguruko bailaretan aurrera eamaten ai dian nekazaritza organikoko programak dituzte eta gu bezela parkia bixitatze deunok laguntze deu gure lanakin ta ekonomikoki asuntua aurrea ateatzen. Erabiltzeituen botikak re sendabelarren bidez iteitue. Hauxe da bertan in genduna:
Iritsi orduko segurtasun gomentiyuak eman zizkiguen. Elefantiak aske daude denbora guztin ta nahi duen lekura jutia dake, tronpazo batekin hortxe geatze zea... Une oro errespetuz jokatzeko, animaliyakin ze distantzi ta jokaera mantendu, kumiak jolasteko gogua duen arren ezin duela pertsonekin kontaktuik euki, ta a muerte babesteituela familiko kidiek....
Paxia bat ematen aurkitzen jun ginan elefantiak ezautu genitun, euren historiya ta izaera.
Iepakaixoou!!
Elefantian jana ta honekin eramateuen prozesua azaldu ta batzui jaten eman geniyen.
Bazkalosten dokumental bat ikusi ta elefante batzuk ibaian bainatzen laguntzeko aukera izan gendun.
Agurtu aurretik elefante famili haundi bat zeon lekura jun giñan paxian.
Dana oso lasai ta natual juntzan, etzitzaigun bate agresibua iruitu animaliyantzat.
Eguna orokorrian ikiarri jun tzan arren, bereziki bazkal ostian erakutsi ziguen dokumentala gustau zitzaigun, nahiz eta oso gogorra izantzan. Bideuan lenengo zatiyan beaien proiektua ta indako lanketak oso ondo azaltze zituen. Gero Tailandian elefantiak dauden egoera ikusi genun: hiritako karretera bazterretan giriyantzat txontxongilluana iten, show txungo batzutan bizikletatan ibiltzen, margotzen, posturitak iten, bizkarra hautsi berren egunero jendia gañian eamaten, egurraren industrirako lanian enborrak eta arrastaka garraiatzen (nahiz eta gobernuak debekatu intzun) eta adibide lotzagarri pila bat gehio...
Azken zatiyan, ta bateze hau nahi det azpimarratu, elefantia domestikatzeko erabiltzeuen prozesu gordina ikusi gendun. 2 urte betetzian amangatik bereizi ta entrenamendu kaxa deitzeioen tortura kaiola puta batian sartzeue animaliya. Bertan, 4 gau eta 5 egun eukitzeue torturatzeuen bitartian, animaliya guztiz sumiso bihurtu arte, eta bertatik xixko inda atea ta geo amesgaiztua aste batzuk luzatzea, animaliyak mugimendu guztiyak ikasi ta gizakiyai bildur ta menpekotasun totala izan arte.
Hemen uzteizkizuet pare bat bideo. Oso gogorrak dia baino jakin berreko zerbait.
Beraz, inguru haueta hurbiltze bazeate inoiz, ta elefantiakin zeoze in nahi izanez geo, ondo informatu ta bi aldiz pentzatu, zu gainian eamateko animali gaixo horrek 'entrenamendu' polit hori bizi ber izan du ta. Turistok gea honen erantzule zuzenak, dirurik ez balu muituko ta ez balitzateke demanda hoi eongo ez lituzteke entrenau ber izango ta. Horren ordez, animali zoragarri hauek oihanetan aske ikusteko aukera ta errextasun gehio eongo liake.
Parkian elefantiaz agurtzeako momentun, batek behin ta berriz tronpa luzatze zian fruta zati bat emateko. Tronpa laztantzian, animali osua bezela kanpokaldetik harriya bezain latza zala kontuau nitzan. Ta eutsi ta barrukaldia sentiu niyonen, tronpan beste aldia horren xamurra ta goxua izatiak harritu nindun. Animali honen ezaugarri ta tresna nagusiya dana, bere egoera bezelakoxia izango balitz bezela, latza bezain goxua!
Espero deu txapaaapuxka honekin tronpan bi aldiak pixkat ikustarazten launduko gendula...
Aioou!
No hay comentarios:
Publicar un comentario